Pompa ciepła, czyli oszczędności

Dziś dla każdego najistotniejsze są koszty ogrzania domu i ich spadek po zainstalowaniu pompy ciepła. Czy taki wybór się opłaca? Szacuje się, że pompa oznacza spadek rachunków za ciepło o około połowę. Te rachunki to koszt energii elektrycznej, której pompa potrzebuje do pracy. Dlatego najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem jest połączenie jej z instalacją fotowoltaiczną. Taki duet zapewnia właściwie zupełną niezależność – zarówno energetyczną, jak i cieplną.
Nic dziwnego, że pompy ciepła cieszą się taką popularnością. Jak podaje jeden z najbardziej znanych producentów tego typu urządzeń – włoska firma Clivet – instalowane są powszechnie nie tylko w domach, ale też w centrach handlowych, sklepach, biurach, hotelach, szpitalach, a nawet budynkach przemysłowych. Wszyscy szukają wygody i oszczędności, a to właśnie zapewniają nowoczesne pompy.

Jak to działa?

Pompa ciepła pobiera ciepło z powietrza na zewnątrz i ogrzewa nim powietrze lub wodę wewnątrz budynku. Jak to jest możliwe, skoro tam jest przecież zimniej niż tu? Wszystko opiera się na wykorzystaniu tzw. czynnika chłodniczego. W wyniku sprężania i rozprężania tego gazu powstaje ciepło, które jest wykorzystywane do ogrzewania wody lub powietrza. W efekcie para, która wychodzi ze sprężarki (będącej sercem całego systemu), ma temperaturę rzędu 80–100 stopni Celsjusza. Tutaj następuje proces skraplania, czyli para oddaje swoje ciepło do instalacji wewnętrznej budynku. Czynnik chłodzący trafia z powrotem na zewnątrz i cały proces się powtarza.

Trzy główne typy instalacji

Przymierzając się do inwestycji w pompę ciepła, spotkamy się z trzema rodzajami takich instalacji. Pompy ciepła dzielimy na gruntowe i powietrzne. Obecnie technologicznie nie ma większych różnic między oboma rozwiązaniami - największą przewagą pomp powietrznych jest ich cena, a różnica wynika z braku potrzeby wykonywania bardzo drogich odwiertów. Kolejna sprawa to sposób rozprowadzenia pozyskanego ciepła, może to się odbywać albo przez przewody wentylacyjne, albo przez podgrzanie wody, która następnie rozprowadzana jest do grzejników czy instalacji podłogowej. I tutaj znów – najczęściej stosowane rozwiązanie to opcja druga ze względu na to, że takie instalacje zwykle już istnieją w modernizowanych budynkach. Pompy powietrze-powietrze spotykamy zwykle w nowopowstających projektach, często w połączeniu np. z klimatyzacją.

Split czy monoblock?

Kupując pompę ciepła, musimy dokonać jeszcze jednego wyboru ze względu na sam sposób jej instalowania. Mamy tu dwa podstawowe rodzaje – pompy typu split i typu monoblock.
Wersja split to konstrukcja, w której mamy dwie jednostki – zewnętrzną i wewnętrzną – połączone ze sobą przewodami z czynnikiem chłodniczym. Monoblock to z kolei pompa, której główna jednostka jest umieszczona na zewnątrz i połączona tylko z instalacją ogrzewania.
Co wybrać? Kluczowe parametry są tu dość podobne, istotne są głównie możliwości konstrukcyjne budynku i w tym przypadku specjalista powinien dobrać odpowiedni rodzaj instalacji.
Niezależnie od wybranego systemu, pompy od Clivet są proste w montażu i wygodne w użytkowaniu. A do tego nie trzeba się martwić o ich trwałość – najbardziej istotna część, czyli sprężarka, powinna działać przynajmniej 15 lat.

Bezpieczeństwo…

W porównaniu do innych źródeł ciepła – jak gaz czy węgiel lub inne paliwa stałe, a także olej opałowy – pompa ciepła jest najbezpieczniejszym systemem. Nie ma tu mowy o możliwości powstania pożaru z winy urządzenia lub w przypadku jego awarii. Nie można tego powiedzieć o piecach gazowych czy innych, w których źródłem ciepła jest przecież płomień, który – chociaż ukryty – zawsze wywołuje pewne ryzyko.
W przypadku pomp ciepła nie ma też oczywiście mowy o niebezpieczeństwie zaczadzenia czy zatrucia z powodu np. nieszczelnych kominów.
Decydując się na zakup urządzenia, warto zwrócić też uwagę na doświadczenie firmy, która ją produkuje. To w dużej mierze stanowi o jakości urządzeń. Firma Clivet oferuje pompy ciepła od ponad 30 lat, czyli zaczęła je produkować w czasach, gdy w Polsce nikt nawet nie myślał o możliwości podłączania takich urządzeń do domów jednorodzinnych.

…i wydajność

W zależności od modelu pompy od Clivet mają różną moc. Modele serii Sphera Evo 2.0, czyli pompy typu split to od 4 do 16 kW. Pompy monoblock, czyli na przykład ELFOEnergy Edge EVO osiągają nawet 30 kW, a najmocniejsze tego typu pompy, czyli ELFOEnergy Storm EVO to od 53 do 85 kW. A ile potrzebuje przeciętny dom?
Składa się na to wiele czynników, takich jak wiek budynku i wykorzystane materiały, rodzaj ocieplenia czy samego systemu ogrzewania (podłogowe czy tradycyjne), a nawet liczba osób, które w nim mieszkają.
W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że powierzchnię użytkową należy pomnożyć przez 40 W (to wartość zapotrzebowania na moc grzewczą przy dobrze ocieplonym budynku jednorodzinnym). Zatem – dom o powierzchni 120 m2 potrzebuje 4800 W, czyli 4,8 kW do samego ogrzewania, plus ok. 1 kW do ogrzania wody użytkowej. Mamy więc ok. 5,8 kW, czyli idealna będzie tu pompa o mocy przynajmniej 6 kW.

Z dbałością o środowisko

W zależności od modelu pompy od Clivet mają różną moc. Modele serii Sphera Evo 2.0, czyli pompy typu split to od 4 do 16 kW. Pompy monoblock, czyli na przykład ELFOEnergy Edge EVO osiągają nawet 30 kW, a najmocniejsze tego typu pompy, czyli ELFOEnergy Storm EVO to od 53 do 85 kW.
A ile potrzebuje przeciętny dom?
Składa się na to wiele czynników, takich jak wiek budynku i wykorzystane materiały, rodzaj ocieplenia czy samego systemu ogrzewania (podłogowe czy tradycyjne), a nawet liczba osób, które w nim mieszkają.
W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że powierzchnię użytkową należy pomnożyć przez 40 W (to wartość zapotrzebowania na moc grzewczą przy dobrze ocieplonym budynku jednorodzinnym). Zatem – dom o powierzchni 120 m2 potrzebuje 4800 W, czyli 4,8 kW do samego ogrzewania, plus ok. 1 kW do ogrzania wody użytkowej. Mamy więc ok. 5,8 kW, czyli idealna będzie tu pompa o mocy przynajmniej 6 kW.

Dofinansowanie do pomp ciepła

Za pompę ciepła nie musimy w pełni płacić z własnej kieszeni. Można skorzystać z dopłat, państwo oferuje kilka różnych programów, zależnych od budynku i sytuacji ekonomicznej wnioskodawcy.
Program "Moje Ciepło" przeznaczony jest dla nowych domów o podwyższonym standardzie energetycznym.
Program "Czyste Powietrze" przeznaczony dla starych budynków, w których wymieniane jest źródło ciepła. Jego wariantem jest "Czyste Powietrze Plus", w którym można uzyskać połowę dotacji jeszcze przed przeprowadzeniem inwestycji.
Jest też program "Ciepłe Mieszkanie", ten jest przeznaczony dla budynków wielorodzinnych, te programy termomodernizacji prowadzą gminy.
Zapowiadane są też kolejne programy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, które mają dotyczyć szerszej puli odbiorców, decyzje w ich sprawie mają zapaść na początku 2023 r.