Zatoki

Zatoki przynosowe to przestrzenie w kościach twarzoczaszki, które połączone są z jamą nosową. Pełnią wiele istotnych funkcji. To one sprawiają, że czaszka jest lekka. Wytwarzają też rezonans dźwiękowy, który moduluje nasz głos. Ogrzewają ponadto powietrze, które wdychamy¹. Zatoki są wyścielone warstwą komórek, które z jednej strony wydzielają śluz, a z drugiej dzięki rzęskom aktywnie usuwają go, by nie doszło do nagromadzenia wydzieliny. Jej nadmiar spływa przez wąskie ujścia do jam nosa. Wydzielina ta nie tylko wychwytuje zanieczyszczenia i ciała obce, ale też nawilża błonę śluzową. To niezwykle ważne, bo suchy nos to wyższe ryzyko uszkodzenia śluzówki, a co za tym idzie – otwarcie drogi patogenom do dróg oddechowych¹.

1.Michał Michalik, Agnieszka Laskus-Perendyk, Diagnostyka i leczenie zatok szczękowych w aspekcie leczenia implantologicznego, Nowa Stomatologia 1/2011, 14-18.

Czynniki ryzyka zapalenia zatok

Zapalenie zatok może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Błahy z pozoru katar sprawia, że drożność nosa jest zagrożona, a co za tym idzie – nietrudno o zatkanie wąskich ujść z zatok do jamy nosa^1,3. Możemy to porównać do mieszkania, które zostaje szczelnie zamknięte i nigdzie nie można otworzyć żadnego okna. Robi się duszno, nieprzyjemnie, brakuje świeżego powietrza. Tak też dzieje się z zatokami, kiedy w górnych drogach oddechowych pojawi się stan zapalny. Większe ryzyko zapalenia zatok występuje u osób, które mają skrzywioną przegrodę nosa lub anomalie w budowie bocznej ściany nosa. Problemy z zatokami częściej też doskwierają alergikom, czy osobom z astmą czy POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc)².

2.Fokkens WJ i wsp. European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2020. Rhinology. 2020;58(Supl. S29):1-464.

Kiedy mówimy o zapaleniu zatok?

W wyniku infekcji, wywołanej najczęściej przez wirusy, w obszarze jamy nosa rozwija się stan zapalny. W zatokach pojawia się obrzęk i wzmożona produkcja śluzu, co skutkuje ich niedrożnością. Ujścia łączące zatoki z jamą nosową zostają znacząco zwężone³. W odpowiedzi na stan zapalny wydzielina zaczyna gromadzić się w zatokach. Na początku jest wodnista, co ma ułatwić pozbycie się patogenów, z czasem gęstnieje i zalega w drogach oddechowych. Może to prowadzić do nadkażenia bakteryjnego, co jednak zdarza się rzadko (jedynie w 0,5-2% przypadków³). Utrzymujący się długo stan zapalny zatok sprawia również, że nie mogą one prawidłowo spełniać swojej funkcji. Może dojść do przerostu komórek śluzowych, zmian strukturalnych w błonie śluzowej, a także powstawania polipów^1,2.

3.Hryniewicz W i wsp. Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. Narodowy Instytut Leków. Warszawa 2016.

Objawy zapalenia zatok

Kiedy pojawia się stan zapalny zatok, nie sposób go przeoczyć. Nos staje się niedrożny, przez co utrudnione jest oddychanie, dodatkowo może pojawić się katar lub uczucie zalegającej w nosie wydzieliny. Często też skarżymy się na ból głowy, nasilający się przy pochylaniu i intensywniej odczuwany rano, a także uczucie rozpierania twarzy. Niekiedy też możemy doświadczyć upośledzenia lub utraty węchu. Objawem infekcji nierzadko jest również kaszel³. Zapalenie zatok najczęściej wywołują wirusy. Infekcja bakteryjna rozpoznawana jest zdecydowanie rzadziej. A to oznacza, że sięgnięcie po antybiotyk nie zawsze jest wskazane, a leczenie polega na łagodzeniu objawów i eliminacji stanu zapalnego³.

Jak leczyć zapalenie zatok?

Działać należy od razu, gdy tylko zacznie męczyć nas katar. Nie kierujmy się kolorem wydzieliny, bo między bajki należy włożyć przekonanie, że zielona wydzielina jest sygnałem, że czas rozpocząć antybiotykoterapię. Podstawowym podejściem jest leczenie objawowe. O zakażeniu bakteryjnym nie świadczy ani kolor wydzieliny, ani jej gęstość. Skąd zatem jego zabarwienie? W wydzielinie znajdują się białe krwinki, które niczym odważni strażnicy czekają na drobnoustroje i próbują odeprzeć ich atak, produkując odpowiednie enzymy. Zawierają one żelazo, co nadaje wydzielinie zielonkawy odcień^3,4. Katar jest też inny na początku choroby, kiedy to jest najczęściej przeźroczysty i wodnisty, jednak z upływem czasu charakter wydzieliny się zmienia, staje się ona ciemniejsza i gęstsza³.

4. Shmerling RH. Don’t judge your mucus by its color. https:
www.health.harvard.edu/blog/dont-judge-your-mucus-by-its-color-201602089129#:~:text =When%20the%20white%20blood%20cells,nasal%20discharge%20the%20green%20color.(2022.12.12).

Stan zapalny zatok. Jak sobie pomóc?

Kiedy chorujemy, nie mamy na nic siły. Objawy zapalenia zatok też są mocno uciążliwe. Osłabienie, zatkanie nosa, spływająca wydzielina, ból lub uczucie rozpierania twarzy to sygnały wysyłane nam przez organizm. Z jednej strony mamy odpoczywać, by układ immunologiczny mógł działać, z drugiej nie możemy dopuścić do nadmiarowej produkcji śluzu wywołanej przez stan zapalny³. To z kolei podpowiada nam, jak powinno wyglądać leczenie. Jeśli możemy sobie na to pozwolić, połóżmy się do łóżka. Zadbajmy też o higienę jam nosa i jego odpowiednie nawilżenie, regularne wietrzenie mieszkania, zwłaszcza pokoju, w którym odpoczywamy. Nie zapomnijmy też o nawadnianiu, które pomoże upłynnić i łatwiej usunąć śluz. Warto też zastosować preparaty, które działają przeciwzapalnie czy wykrztuśnie³.

Lek na zapalenie zatok

Należy też sięgnąć po leki, które łagodzą objawy infekcji. Jest ich w aptekach wiele, ale który z nich warto przyjmować? W domowej apteczce, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym, dobrze mieć preparat, który nie tylko pozwoli pozbyć się kaszlu i kataru, ale też ograniczy nadprodukcję wydzieliny. W przypadku zapalenia zatok to niezwykle ważne, bo im więcej zalegającego śluzu, tym dotkliwsze objawy (takie jak: ból w okolicach twarzy) i większe ryzyko nadkażenia bakteryjnego^2,3. By tego uniknąć, warto sięgnąć po Soledum® forte, który działa wielotorowo: działa przeciwzapalnie w drogach oddechowych, ogranicza powstawanie nadmiarowej wydzieliny, łagodzi objawy infekcji zatok takie jak: ból głowy i obrzęk błony śluzowej nosa i zatok^5,7,8. Jego działanie zostało potwierdzone w badaniach klinicznych⁵.

5.Charakterystyka Produktu Leczniczego - Soledum forte, 200 mg, kapsułki dojelitowe, miękkie.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli zareagujemy w porę i sięgniemy po Soledum® forte, który dostępny jest w aptece bez recepty, to zmniejszymy nasilenie objawów i znacznie poprawimy komfort życia podczas infekcji zatok^5,8. Ponieważ jest to lek, którego działanie zostało potwierdzone wieloma badaniami klinicznymi⁵. Należy jednak zachować czujność. Konsultacji z lekarzem wymaga wysoka gorączka, pojawienie się silnego bólu twarzy, pogorszenie samopoczucia i utrzymywanie się objawów infekcji mimo stosowanego leczenia objawowego powyżej 10 dni⁶. W przypadku infekcji wirusowych (które stanowią większość w zapaleniu zatok), ważne jest działanie objawowe nakierowane na łagodzenie stanu zapalnego^3,6. Dzięki takiemu działaniu ograniczymy nadprodukcję wydzieliny w zatokach, a także złagodzimy inne objawy towarzyszące, jak np. ból głowy. Tak działa Soledum® forte, dlatego warto go mieć w swojej apteczce jesienią i zimą^4,7,8.

6.Fal A i wsp. Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ. Lekarz POZ. 2021;7(5).

7.Sudhoff H i wsp. 1,8-Cineol Reduces Mucus-Production in a Novel Human Ex Vivo Model of Late Rhinosinusitis. PLoS One. 2015;10(7):e0133040.

8.Tesche S i wsp. The value of herbal medicines in the treatment of acute non-purulent rhinosinusitis. Results of a double-blind, andomized, controlled trial. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2008;265(11):1355-1359.